Thuật ngữ

Không có sự nhất quán về thuật ngữ dùng để mô tả các biến thể của tiếng Nahuatl nói. Từ Nahuatl thực chất là một từ trong tiếng Nahuatl, có lẽ xuất phát từ nāwatlaʔtōlli [naːwat͡laʔˈtoːlli] (tạm dịch: "ngôn ngữ rõ ràng"). Trước đây có thời người ta gọi tiếng Nahuatl là tiếng Aztec do người Aztec dùng tiếng này; tuy nhiên, bản thân người Aztec không gọi mình là "Aztec" mà là mēxihcah [meːˈʃiʔkaʔ] và gọi ngôn ngữ mà họ nói là mēxihcacopa [meːʃiʔkaˈkopa][7] hay mēxihcatlahtolli. Ngày nay hiếm khi còn thấy từ "Aztec" trong các biến thể Nahuatl hiện đại, song tên gọi truyền thống do các nhà ngôn ngữ học đặt cho một nhánh của hệ ngôn ngữ Ute-Aztec vẫn là "Aztec", dù rằng một vài nhà ngôn ngữ thích gọi là "Nahua" hơn. Từ năm 1978, thuật ngữ "Aztec tổng quát" được dùng để chỉ nhánh ngôn ngữ Aztec, trừ Pochutec.[8]

Bản thân người nói tiếng Nahuatl lại gọi tiếng này là Mexicano[9] hoặc một cái tên nào đó bắt nguồn từ từ mācēhualli (trong tiếng Nahuatl có nghĩa là "dân thường"), chẳng hạn dân ở vùng Tetelcingo, Morelos gọi tiếng Nahuatl là mösiehuali.[10] Người Pipil ở El Sanvador không gọi ngôn ngữ của họ là "Pipil" như đa số các nhà ngôn ngữ mà gọi là nawat.[11] Các nhà ngôn ngữ thường định danh cho một phương ngữ Nahuatl bằng cách lấy tên của ngôi làng hay khu vực có nói thứ phương ngữ đó để đặt tên.[12]

Phương ngữ học

Hiện tại cách phân loại các phương ngữ Nahuatl dựa trên nghiên cứu của Una Canger (1980, 1988) và Lastra de Suárez (1986). Dưới đây là cách phân loại dựa theo Lastra de Suarez, có kết hợp với cách phân loại hệ ngôn ngữ Ute-Aztec của Lyle Campbell (1997).